Tarjimai hol
Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li – o‘zbek sovet xalq shoiri-baxshichi.
Taniqli o‘zbek xalq shoiri, Bulung‘ur dostonchilik maktabining atoqli namoyandasi hamda eng so‘nggi vakili Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li sanaladi.
Fozil Yo‘ldosh o‘g‘lining qalamiga 40 dan ziyod doston mansub: qahramonlik – “Alpomish”, “Rustamxon”, “Go‘ro‘g‘lining tug‘ilishi”, “Yusuf bilan Ahmad”; sevgi dostonlari – “Shirin bilan Shakar”, “Zevarxon”; dostonlarning xalqona ko‘rinishi – Durbekning “Yusuf bilan Zulayho”si, Navoiyning “Layli va Majnun”, Majlisning “Seypul Malik”, Firdavsiyning “Zolning o‘g‘li Rustam” va boshqalar.
Jizzax viloyati Baxmal tumani Loyqa qishlog‘ida tug‘ilib, Samarqand viloyati Bulung‘ur shahrida vafot etgan.
Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li zamonaviy mavzularda dostonlar yaratgan: 1916-yilgi xalq qo‘zg‘aloni (“Jizzax qo‘zg‘aloni”) haqida, bosmachlar bilan bo‘lib o‘tgan urush (“Ochildiyov”) haqida va boshqalar.
U Lenin, Buyuk Oktyabr inqilobi, 1941 – 1945-yillardagi Ulug‘ Vatan urushi haqidagi qo‘shiqlar muallifi. Lenin ordeni bilan mukofotlangan.
Shuningdek, uning qalamiga “Zulfiqor bilan Avazxon”, “Balogardon” hamda “Malikai Ayyor” asarlari tegishli.
Alpomish haqidagi eng to‘liq rivoyat o‘zbek dostonnafisi Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li tomonidan yozilgan (14 mingga yaqin misra). “Alpomish” – turkiy tilda so‘zlashuvchi xalqlarning milliy qahramonlik dostoni. Alpomish va uning jasarati haqida so‘zlovchi bu doston XIV – XVII asrlarda, O‘rta Osiyoda jung‘or hukmdorlariga qarshi shavfqatsiz kurash olib borgan davrida yuzaga kelgan.
Doston 2 qismga bo‘linadi: 1) Alpomishning kelin izlab ketishi, uning kuyov-raqiblar bilan olishuvi, qahramonlarning uylanishi; 2) Alpomishning qalmiq hukmdori To‘ychixonga qarshi borishi, uning yetti yil zindonda o‘tirishi va qahramonning g‘olibona tarzda o‘z xalqiga qaytishi. Dostonning asosiy g‘oyasi – odamlarning mustaqillik uchun kurashi, yuksak insoniy g‘oyalar, adolatli va tinch hayotni o‘rnatishidir.
1939-yil Toshkentda shoir Hamid Olimjon muharrirligida “Alpomish” dostonining birinchi qismi rus tilida ma’noviy qisqartmada chop etilgan. Dostonning ma’nosi qadimiy turk va mo‘g‘ul xalqlarining afsonasiga yaqin.