Таржимаи ҳол
Зикир (Зокир) Муҳаммаджонов — театр ва кино актёри. Ўзбекистон халқ артисти. “Дўстлик”, “Буюк хизмати учун”, “Ўзбекистон қаҳрамони” орденлари билан мукофотланган.
1921 йил Тошкентда туғилган.
Тақдирнинг ўзи унинг актёр бўлишини белгилаб қўйганди. Онаси бухоролик таниқли хонанда, ўғлига машҳур актёрлар ҳақида, уларнинг оғир қисмати, қийинчиликлари ҳақида кўп сўзлаб берган. Аммо, тақдирдан қочиб қутилиб бўлмас экан, у 17 ёшида Ўзбекистоннинг етакчи театрига тушиб қолади.
Кунлардан бир куни 1938 йил уни кўчада Маннон Уйғур кўриб қолиб, ўша куниёқ синовга чақиради. Режиссёр Ятим Бобожонов билан бирга у ўспиринни имтиҳондан ўтказиб, уни театрда олиб қолади. Аввалига, албатта, оммавий тамошаларда иштирок этган, лекин Уйғур унга таҳсил олиши кераклигини маслаҳат беради.
Бироқ, Зикирнинг талаба бўлиши осон кечмайди. Зеро, тез орада уруш бошланиб қолиб, у ҳам кўплаб бошқа тенгдошлари сингари Ғалабa қиролини қўлга олишига тўғри келади. Суткасига 18 соатдан ишлаш керак бўлган авиация заводида у чилангарликни ўрганиб, бир неча йил давомида ишлаб чиқаришнинг юқори намуналарига етишишда жонбозлик кўрсатади.
1945 йил Ўрта Осиёда биринчи бўлган Тошкент театр институти очилади ва Зикир таълим масканининг талабаси бўлади. Кундузи ўқиб, кечаси театрда ишларди.
Зикир Муҳамаджоновнинг илк жиддий роли – Ҳамза номидаги Ўзбек Давлат драма театри саҳнасида қўйилган “Жалолиддин” спектаклидаги Темур Малик тимсоли бўлган. Шу вақтдан эътиборан, 70 йил давомида у доим мазкур театрда ишлайди.
Саҳнада Абу Райҳон Беруний, Мирзо Улуғбек, Алишер Навоий, Ҳусайн Бойқаро каби буюк тарихий сиймоларни гавдалантирган.
“Генерал Раҳимов” фильмига биноан, Зикир Муҳамаджонов чинакам шуҳрат қозонган. Москвада бўлиб ўтган халқаро кинофестивалда энг яхши эркак роли учун бош мукофотни қўлга киритган. Фильм дунёнинг кўплаб экранларида намойиш этилган.
Санаб ўтилганлардан ташқари, ижтимоий фаолият билан ҳам шуғулланган. “Ўзбекфильм” финостудиясида кўплаб фильмларга овоз берган.
70 йилдан зиёд фаолият юритган Миллий академик драма театрида юзлаб роллар ижро қилган. Киноларда эса элликдан ортиқ ролларда ўйнаган... Ҳаётлигидаёқ, тирик афсонага айланган Ўзбекистон қаҳрамони, халқ aртисти, Давлат мукофотлари лауреати Зикир Муҳамаджонов вафотидан кейин ҳам моҳир, юқори малакали уста сифатида театр саҳналарида ижро этган ўзининг эсда қоларли тимсоллари билан ихлосмандларининг хотирасида сақланиб қолди.
Актёр 2012 йил 23 август куни Тошкентда вафот этган.
Мукофот ва унвонлари:
1956 йил “Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган артист”, 1964 йил “Ўзбекистон Республикаси халқ артисти”, 1968 йил Таллин. “Генерал Собир Раҳимов” фильмидаги ижроси учун энг яхши эркак роли бош мукофоти, 1970-75 йиллар “Қизил Меҳнат Нишони”/ икки карра/, 1986 йил “Ҳамза номидаги Давлат мукофоти лауреати”, 1991 йил Ўзбекистон Республикаси Олий кенгашининг фахрий ёрлиғи, 1996 йил “Дўстлик”, 1998 йил “Буюк хизматлари учун”, 2003 йил “Ўзбекистон қаҳрамони” ордени.
Ижодий ишлари
1956- “Қутлуғ қон” - Салим,
1959- “Иккинчи гуллаш” - Отабоев,
1961- “Синчалак”- Исмоилжон,
1965- “Савдойи” - Мақсуд,
1966- “Икки юрак достони” - Уста,
1966- “Каниют ғори сири” - Каримов,
1967- “Генерал Раҳимов” - Генерал Раҳимов,
1968- “Уйимга кир” - муҳаррир,
1968- “Дилором”- Шох Баҳром,
1968- “Ватан ўғлонлари” - Майор Ботир,
1969- “Севишганлар” - Ғофур ака,
1970- “Жазирама қуёш остида”- лавҳа,
1970- “Бу ширинсўз – эркинлик” - терговчи,
1970- “Қора консул ўлими” - Мирза Раҳматулло,
1970- “Бурилишда” - Содиқ,
1971- “Хатарли ёш” - профессор,
1972- “Меросхўрлар” - лавҳа,
1972- “Қари уста васияти”
1973- “Чинор”- бригадир,
1974- “Йўл қўриқчиси” - туман бошқармаси котиби,
1975- “Бу қўрқмас болалар автомобиллар пойгасида” - ота,
1975- “Умид” - институт директори,
1976- “Йилнинг тўрт фасли” -бобо,
1976- “Бу Қўқонда бўлган эди” - Исмоилбек,
1977- “Шум бола”- чол,
1978- “Дракон ови” - чол,
1979- “Али- бобо ва 40 қароқчи” - Юсуф,
1980- “Ватанга хизмат” - Айюбхон,
1981- “Олтин мўйна” - Бурхон,
1982- “Абадийлик” - Шерзод,
1983- “Уйғониш” - Мавлон,
1983- “Эртанги дарслар” - Ғулом,
1984- “Севги ҳақида афсона” - қаҳрамоннинг отаси,
1988- “Юлдузли тепалик” - бобо,
1989- “20 аср динозаврлари” - қаҳрамоннинг отаси,
1996-97- “Далалар”,
1999- “Воиз” - мажруҳ,
1999- “Кичкина табиб”,
2000- “Файзли”,
2001- “Дилҳирож” - бобо,
2006- “Катта ойи” - лавҳа,
2007- “Келгинди куёв” - бобо.