Мадали Ҳофиз Раҳматилло ўғли

Таваллуд топган сана: 1867 йил

Вафот этган сана: 1930 йил

Туғилган жой:Фарғона

Йўналишлар: Қўшиқчилар, Шоирлар

5417

Таржимаи ҳол

Анъанавий жанрдаги фарғоналик ижрочи, Мадали ҳофиз Фарғона вилоятининг Шаҳрихон шаҳрида туғилган. Отаси косиб бўлишига қарамай, диний илмлар билимдони бўлган, шунинг учун Раҳматилло Қори номи билан машҳур бўлган (Исмга Қори қўшимчаси қўшилиши диний таълимотни яхши билувчиларга нисбатан қўлланилган). Раҳматилло Қори ўғлини ҳам косибликка ўргатади. Лекин Мадалибек қўшиқларни жуда яхши кўрган ва шу сабаб замонасининг таниқли ҳофизи, тамбур асбобини эгаллаган Нуроҳундан сабоқ олган. У Оразий ва Ғайратий шеърлари асосида қўшиқлар куйлаган.

У вақтлар Марғилонда маданият жуда ривожланган эди, шунинг учун у ҳеч қаерга кетмай, яшаб, ўз қобилиятларини ривожлантириб, оила қура олган. Бу ерда у қизиқчи Юсуф қизиқ ҳамда ҳофиз Матҳалимлар билан танишади. Мадали ҳофиз қўнғироқдай баланд овоз соҳиби бўлган, халқда у ҳақда: ўзи Марғилонда куйласа-да, қўшиқларини Фарғонада тинглашади, дейишган.

У Муқимий, Завқий, Хазиний, Псандий, Рожий каби атоқли ва таниқли ўзбек шоирларининг шеърларини куйга солиб ижро этган. “Абдураҳимбеги” қўшиқлари ҳануз Муқимий ғазалларига куйга солиниб ижро этилади. Мадали ҳофиз Чормақомларнинг моҳир ижрочиси сифатида ҳам таниқли.

У Қаландарлар, Тановарлар, яллалар ва қўшиқлар куйлаб, ўқувчиларга сабоқ берган. Мулла Тўйчи Тошмуҳамедов каби баъзи ўқувчилари халқда машҳур бўлишган. Мулла Тўйчи Хислатнинг “Армуғони Хислат” шеърига мусиқа ёзган ва уни ўз устози Ҳофиз Мадалига ҳадъя этган. Мазкур қўшиқнинг қоғозга ёзилган кўриниши Мадали Ҳофизнинг болалар уйида ҳануз сақланиб келади.

У ўзбек қўшиқ санъатидаги “ялла” жанрининг асосчиларидан бири бўлган. Шунингдек, Мадали Ҳофиз “Шошмақом” тўпламидаги “Бузрук” мақомига тегишли “Савти сарвиноз” ҳамда “Сегоҳ” қўшиқларининг муаллифи ҳамдир. Унинг исми “Ўзбек халқ мусиқаси” антологиясига киритилган.

1912 йил “Роберт Кенц” ташкилоти тадқиқот ўтказаётган вақти “Абдураҳмонбеги” қўшиғини пластинкага ёзиб олган. Пластинка Ҳофиз Мадалининг ўғли, таниқли бастакор Мамасиддиқ Мадалиевда сақланади.

Мадали Ҳофиз ўз ижодига нисбатан жуда талабчан бўлган ва ўзининг ҳар бир асарини қайта куйлаб, мукаммалликкача етказишга ҳаракат қилган ва буни ўз шогирдларидан ҳам талаб қилган. Ўз касбига бўлган муҳаббат ва халқ севиб тингловчи куйлари сабабли унга “Ноёб” деб ном қўйишган.

Мадали Ҳофиз Марғилонда, 63 ёшида вафот этган ва васиятига кўра, Хожамазоҳ қабристонига дафн этилган.

Расмлар галереяси