Таржимаи ҳол
Комил Хоразмий — ўзбек шоири ва мусиқашуноси.
Асл исми - Муҳаммад Ниёз Мирзабоши. Хиванинг мадрасасида таҳсил олган. Огаҳий мактабининг тарбияланувчиси бўлган. Муҳаммад Раҳимхон II нинг котиби ва девонхона бошқарувчиси бўлиб хизмат кўрсатган.
“Хоразмликлар” номи билан таниқли ноталар тизимини кашф қилди ва ўзбек мумтоз мусиқаларини ёзди. “Калила ва Димна” ни форс тилидан ўзбек тилига таржима қилди. Иқтидорли рассом ва ҳаттот бўлган.
У Хива хонлигининг девонхона бошлиғи бўлган ва 50 дан ортиқ котиблар ва мусиқачи шогирдларни чиқарган.
Давлат арбоби сифатида у Хоразмнинг маданияти ва маънавияти ривожига катта хисса қўшди. Шу билан бир қаторда унинг иштирокида Муҳаммад Раҳимхон ҳукмронлиги вақтида Хива шаҳрида нашриёт ташкил этилган.
1883 йил Комил Хоразмий Муҳаммад Раҳимхон билан бирга Москва ва Санкт-Петербургда бўлиб келади, у ерда рус халқининг хаёти ва маданиятини ўрганди. Саёҳатдан қайтгандан сўнг Комил Хоразмий Хивада очиқ маҳаллий рус мактабини бошқарди, бу ерда адабиёт ва мусиқа кечаларини ташкил қилди.
Унинг ўғли ва шогирди Муҳаммад Расул Мирзабоши (1870-1916) Хоразм танбуридан фойдаланиб 6 та мақом ёзди. Комил Хоразмийнинг қўлёзма девони Ўзбекистон Республикасининг Тошкент давлат шарқшунослик институтида сақланади.