Oybek

Tavallud topgan sana: 10 may 1905 yil

Vafot etgan sana: 1 iyul 1968 yil

Tug'ilgan joy:Toshkent

Yo'nalishlar: Yozuvchilar, Shoirlar

66625

Tarjimai hol

Oybek — Oybek tahallusi ostida ijod qilgan shoir, yozuvchi, adabiyotshunos olim va jamoat arbobi Muso Toshmuhammad. O‘zbekiston xalq yozuvchisi (1965), SSR O‘zbekiston FA akademigi (1943). SSR Bosh Kengash 5-chi va 6-chi chaqiruvlar deputati.

Muso Toshmuhammad o‘g‘li Oybek 1905 yilning 10 yanvarida Toshkent shahrida, bo‘zchi oilasida dunyoga kelgan. Bolalik yillari haqida keyinroq, o‘zining “Bolalik” (1962 yil) kitobida yozadi va u uchun Hamza nomidagi O‘zbekiston SSR davlat mukofotiga sazovor bo‘ladi. Ijod qilishni O‘rta Osiyo universitetining iqtisod fakultetida tahsil olgan yillari shug‘ullangan. O‘qishni 1930 yili tamomlagan.

Garchi, asosiy ijod yillari 1930-1960 yillarga to‘g‘ri kelsada, “Tuyg‘ular” nomli ilk she’riy to‘plami 1926 yil yozilgan.

Oybek zamonaviy mavzularni ko‘tarib, eski dunyoga qarshi kurashishga chorlagan: “Mash’ala” (1932), “O‘ch” dostoni (1932), “Temirchi Jo‘ra” (1933) shular jumlasidandir.

Yozuvchining birinchi yirik romani “Qutlug‘ qon” bo‘lib, Ikkinchi Jahonda urishi vaqtida O‘zbekistonda yashagan Markaziy Osiyo xalqlari hayotiga bag‘ishlangan.

Shuningdek, urush yillarida “Jigitam”, “G‘alaba biz tarafda”, “Dushmanga o‘lim”, “Vatan haqida” va boshqa vatanparvarlik she’rlarini yozgan.

O‘zbek adabiyotining mumtoz yozuvchisi Alisher Navoiyning hayoti va ijodiga bag‘ishlangan, 1945 yil yozilgan tarixiy-biografik “Navoiy” romani uchun 1946 yil SSSR davlat mukofotiga sazovor bo‘lgan. Bu tarixiy-biografik asar muallifga mashhurlik olib kelgan.

“Hamza” dostoni (1948) o‘zbek sovet adabiyoti asoschisi Hamza Hakimzoda Niyoziyning hayoti va ijodiga bag‘ishlangan. “Oltin vodiydan shabadalar” (1950) romani kolxozchilarning turmush hayotiga bag‘ishlangan. Pokistonda xizmat qiluvchilar, ularning tinchlik va demokratiya uchun kurashiga “Pokiston taassurotlari” she’ri, “Zafar va Zuxra” dostoni (1951), “Haqgo‘ylar” qissasi (1954), “Nur qidirib” (1956) romanlari bag‘ishlangan. “Quyosh qoraymas” romani (1958) Ikkinchi Jahon urushi yillarida sovet askarlarining qahramonliklaridan so‘zlaydi; avtobiografik qissasi “Bolalik” (Hamza nomidagi O‘zbekiston SSR Davlat mukofoti) hamda “Buyuk yo‘l” (1967) romani sotsial inqilobiga bag‘ishlangan.

Keyingi yutuqlari uning faol fuqarolik o‘rni hamda yorqin ijodining dalilidir. 1948 yildan Sovet Ittifoqi kommunistik partiyasi a’zosi. O‘zbek SSR FA akademiki (1943). SSSR Yuqori kengashning 5-chi, 6-chi chaqiriq deputati. O‘zbekiston xalq yozuvchisi (1965).

Oybek tarjimon sifatida ham juda taniqli. U o‘zbek tilidan rus tiliga A.S. Pushkinning “Evgeniy Onegin”, V.Gyotening “Faust”, M.Yu.Lermontovning “Maskarad” va M.Gorkiy, V.G.Belinskiy kabi boshqa yozuvchi va adiblarning asarlarini tarjima qilgan.

Jamoatchilik ishlarida ko‘p qatnashgan, O‘zbekiston yozuvchilar uyushmasi a’zosi, SSSR orden va medallari bilan mukofotlangan, xususan, Lenin ordeni bilan.

Oybek 1968 yil vafot etgan va Chig‘atoy qabristoniga dafn qilingan.

Oybek xotirasiga Toshkent metropoliteni stansiyasi nomlangan. Yozuvchining uy-muzeyi faoliyat yuritib keladi.

Ijodiy ishlari

«Tuyg‘ular» (1926)

«Mash’ala» (1932)

«O‘ch» (1932)

«Temirchi Jo‘ra» (1933)

«Qutlug‘ qon» (1940)

«Djigitam»

«G‘alaba biz tomonda»

«Dushmanga o‘lim»

«Vatan haqida»

«Navoi» (1945)

«Hamza» (1948)

«Oltin vodiydan shabadalar» (1950)

«Pokiston taassurtlari» (1950)

«Zafar va Zaxra» (1951)

«Haqiqatgo‘ylar» (1954)

«Nur qidirib» (1956)

«Quyosh qoraymas» (1958)

«Bolalik» (1962)

«Buyuk yo‘l» (1967)

«Hayot yo‘lida»

«Safar»

«Mangulik va hayot»

«Ko‘tarilaman, tushaman»

«Quyosh qo‘shig‘i»

«Mashrab» (1937)

«Oltin vodiy shabadalari» (1949)

«Guli va Navoiy» (1968, epos)

«Alisherning yoshligi» (mazkur qissa 1974 yil nashrdan chiqqan)

«O‘zbekiston» (1934)

Video galereya

Rasmlar galereyasi