Аль-Фудайль ибн Ийяд

Таваллуд топган сана: 725 йил

Вафот этган сана: 803 йил

Туғилган жой:Самарқанд

Йўналишлар: Файласуфлар, Диншунос ва маърифатпарварлар

4614

Таржимаи ҳол

Ал-Фуда́йл ибн Ийя́д — таниқли ислом мутаҳассиси, ҳадиснафис, зоҳид. Ал-Фудайл ибн Ийяд сўфийлар томонидан авлиё деб шарафланади.

Унинг тўлиқ исми: Абу Али ал-Фудайл ибн Ийяд ибн Маъсуд ибн Бишр ат-Тамими ал-Йарбу’и ал-Хуросоний (араб. الفضيل بن عياض بن مسعود بن بشر التميمي اليربوعي الخراساني‎).

Ал-Фудайл Абивардлар сулосидан бўлиб, Самарқандда 107 йилда (ҳижрий 725 йил) туғилган. У ёшлигида қароқчи бўлиб, Серах ва Абиварддан ўтган карвонларга ҳужум уюштирган, деган шубҳали аниқ манбаа маълум. Кунлардан бир куни карвонга ҳужум уюштираётган вақти унга Қуръони каримнинг “Мўминларнинг қалби Аллоҳ номини эшитганда унга итоат қилиб, ҳақ ва ноҳақликни сингдириш, уларнинг тўғри ва нотўғри ишлари учун жавоб бериш вақти келмадими?” Ал-Хадид 57:16 (Қулиев), деган оятлари эшитилади. Гўё шу эшитганлари уни жиноятга чек қўйиб, товба қилишга мажбурлайди.

Шундан сўнг, у Ироқнинг Куфу шаҳрига кўчиб, Сулаймон ал-Амаш, Баян ибн-Бишра, Ибн Абу Лейли, Жафар ас-Содиқ ва бошқалардан илм олади. У орқали Абдуллоҳ ибн ал-Муборак, Яхьё ал-Каттан, Абд ар Раҳмон ибн Маҳдий, Суфан ибн Уян, ал Асми, Абд ар-Раззоқ ас Саний, Муҳаммад аш-Шафии, Абу бакр Ал-Ҳумайдий кабиларга ҳадис тарқатишган.

Ал-Фудайл ўзининг художўйлиги ва зоҳид ҳаёт тарзи билан танилган. Абу Нуайманинг “Хилат ал-авлия” китобида ал-Фадл ибн ар-Раби’нинг ривоятида таниқли аббосийлар халифаси Хорун ар-Рашиднинг ал-Фудайл ҳузурига ташрифи келтирилади. Хорун ар-Рашид ташриф буюрган бошқа уламолардан фарқли ўлароқ, у чуқур қарзга ботганлигига қарамай, халифаликдан ва барча тортиқлардан воз кечиб, унинг асосий қарзи Аллоҳ олдидалигини тушунтирган.

Ал-Фудайл ибн Ийяд Маккада 187 йили (ҳижрий 803 йил) вафот этган.

Расмлар галереяси